آموزش جامع انواع داده‌های پایه در پایتون


🎯 اهداف یادگیری

  • شناخت انواع داده‌های عددی در پایتون
  • کار با داده‌های متنی و رشته‌ها
  • درک نوع داده‌های بولین و کاربرد آنها
  • آشنایی با ساختارهای دنباله‌ای پایه

📌 انواع داده‌های عددی

پایتون از سه نوع داده عددی اصلی پشتیبانی می‌کند:

python
# اعداد صحیح (int)
age = 25
count = 1000
# اعداد اعشاری (float)
price = 19.99
pi = 3.1415926535
# اعداد مختلط (complex)
complex_num = 3 + 5j

ویژگی‌های انواع عددی:

  • int: بی‌نهایت بزرگ یا کوچک (محدود به حافظه)
  • float: اعداد اعشاری با دقت حدود ۱۵ رقم اعشار
  • complex: دارای بخش حقیقی و موهومی (برای محاسبات علمی)

📌 نوع داده‌های متنی (رشته‌ها)

رشته‌ها در پایتون با کوتیشن‌های تکی یا دوتایی تعریف می‌شوند:

python
# تعریف رشته‌ها
name = "علی رضایی"
message = 'سلام دنیا!'
multiline = """این یک
رشته چند
خطی است"""
# عملیات روی رشته‌ها
full_name = name + " " + "محمدی"
length = len(name)
first_char = name[0]

ویژگی‌های رشته‌ها:

  • تغییرناپذیر (immutable) هستند
  • از یونیکد پشتیبانی می‌کنند (حروف فارسی و ...)
  • امکان دسترسی به کاراکترها با اندیس
  • دارای متدهای مفید برای پردازش متن

📌 نوع داده بولین (Boolean)

مقادیر بولین فقط می‌توانند True یا False باشند:

python
is_active = True
has_permission = False
# مقایسه‌ها نتیجه بولین برمی‌گردانند
result = 10 > 5 # True
is_equal = "hello" == "world" # False

کاربردهای بولین:

  • شرط‌ها: کنترل جریان برنامه با if/else
  • حلقه‌ها: تعیین شرایط توقف حلقه‌های while
  • اعتبارسنجی: بررسی صحت شرایط مختلف

📌 ساختارهای دنباله‌ای پایه

سه نوع دنباله پایه در پایتون وجود دارد:

python
# لیست‌ها (تغییرپذیر)
numbers = [1, 2, 3, 4]
numbers.append(5)
# تاپل‌ها (تغییرناپذیر)
coordinates = (35.6892, 51.3890)
# مجموعه‌ها (منحصر به فرد و بدون ترتیب)
unique_numbers = {1, 2, 2, 3}

مقایسه ساختارهای دنباله‌ای:

نوع تغییرپذیری ترتیب تکرار اعضا
لیست تغییرپذیر حفظ می‌شود مجاز
تاپل تغییرناپذیر حفظ می‌شود مجاز
مجموعه تغییرپذیر حفظ نمی‌شود غیرمجاز

📌 تمرین عملی

برنامه زیر را کامل کنید تا انواع داده‌های مختلف را بررسی کند:

python
# تعریف متغیرهای مختلف
age = 30
price = 12.99
name = "پایتون"
is_active = True
# چاپ نوع هر متغیر
print(type(age))
print(type(price))
print(type(name))
print(type(is_active))

راهنمای تمرین:

  1. متغیرهایی از انواع مختلف تعریف کنید
  2. نوع هر متغیر را با تابع type() بررسی کنید
  3. عملیات مناسب برای هر نوع داده انجام دهید
  4. می‌توانید لیستی از اعداد ایجاد و عملیات روی آن انجام دهید

📌 نکات حرفه‌ای

  • تبدیل نوع: از توابع int(), float(), str() برای تبدیل انواع استفاده کنید
  • بررسی نوع: از isinstance() برای بررسی نوع داده استفاده کنید
  • بهینه‌سازی حافظه: برای اعداد صحیح کوچک از range(-5, 256) استفاده کنید
  • رشته‌های فرمت‌دار: از f-strings برای فرمت‌دهی رشته‌ها استفاده کنید
نکته کلیدی: درک صحیح انواع داده پایه، اساس یادگیری مفاهیم پیشرفته‌تر پایتون است.

📌 قدم بعدی

در درس بعدی با عملگرها در پایتون آشنا خواهیم شد!